Klasa 8.

środa, 15 kwietnia 2020 roku

Ilu użytkowników tyle języków.
Style funkcjonalne.

I.                  Przeczytaj informacje stylach funkcjonalnych – załącznik.

II.               Na podstawie informacji napisz, jakie style funkcjonalne wyodrębniamy.  

         Podaj dwie cechy każdego z nich.

 (do zeszytu)

1)   .................................................

2)   .................................................
3)   .................................................

4)   .................................................

5)   .................................................

Załącznik

Styl to sposób wysławiania się w mowie lub piśmie przejawiający się w doborze środków językowych.
Ich wybór zależy m.in. od charakteru tekstu i okoliczności jego powstania, przewidywanego odbiorcy oraz intencji autora.  W języku polskim wyodrębniały się stopniowo różne odmiany stylistyczne określane jako style funkcjonalne.

W zależności od celu wypowiedzi można wyodrębnić style funkcjonalne:

·        naukowy,

·        urzędowy,

·        potoczny,

·        artystyczny,

·        publicystyczny. 

Styl naukowy-  występuje w pracach naukowych i publikacjach popularyzujących wiedzę. Cechy stylu naukowego:

• terminologia naukowa i specjalistyczna, język wzorów i symboli;
• jednoznaczność i precyzja informacji;
• unikanie elementów oceniających;
• obiektywne przedstawianie zjawisk i problemów (używanie form bezosobowych lub formy liczby mnogiej);
• brak pierwiastków emocjonalnych;
• przeważają zdania złożone podrzędnie nad współrzędnymi;
• stosowanie wyrażeń modalnych;
• logiczna kompozycja obejmująca tezy, argumenty, wnioski, przykłady;
• stosowanie tabel, wykresów;
• cytowanie prac innych autorów, stosowanie przypisów.

Styl urzędowy- odmiana języka literackiego, realizowana w instrukcjach, zarządzeniach, regulaminów, komunikatach, zawiadomieniach i pismach urzędowych. Występuję w dwóch rodzajach: styl wypowiedzi kancelaryjnych i styl aktów prawnych. Należy do stylów oficjalnych, do sfery komunikacji społecznej. Cechy stylu urzędowego:

• nakazowość;
• używanie trybu rozkazującego;
• przewaga zdań bezosobowych;
• odindywidualizowanie języka;
• słownictwo pozbawione emocji;
• nakazy i zakazy;
• treść w formie paragrafów i punktów;
• terminologia z zakresu ekonomii, prawa, administracji.

Styl potoczny- jest używany głównie w zyciu codziennym, w swobodnych rozmowach. Jest naturalnym środkiem porozumiewania się ludzi. Cechy stylu potocznego:

• słownictwo o zabarwieniu potocznym;
• podobieństwo do stylu kolokwialnego i odmian regionalnych;
• słownictwo ekspresywne;
• duża obrazowość;
• przewaga zdań pojedynczych nad złożonymi,  
• zdania niepełne, występują równoważniki zdań;
• powtarzanie wyrazów;
• dosadne porównania.

Styl artystyczny – jest spotykany w dziełach literackich. Cechy stylu artystycznego:

• oryginalność metaforyki;
• wyrażanie emocji;
• różnorodność słownictwa;
• występowanie neologizmów (tworzenie nowych słów);
• umiejętny dobór środków plastycznych służących do opisu przedstawianych postaci, zdarzeń, miejsc, zjawisk, przedmiotów;
• bogactwo środków językowych;
• bogactwo figur stylistycznych;
• stosowanie stylizacji na gwary środowiskowe, archaizacji, dialektyzacji.

Styl publicystyczny-  jest typowy dla tekstów dziennikarskich. Dobór środków językowych zależy od tematyki przekazu oraz od gatunku. Styl ten skupia w sobie elementy stylu potocznego, artystycznego, naukowego i urzędowego. Cechy stylu publicystycznego:

• oficjalność wypowiedzi;
• stosowanie wyrażeń i zwrotów idiomatycznych, potocznego słownictwa i potocznej frazeologii;
• występowanie wyrażeń i zwrotów stereotypowych, słownictwa modnego, wyrazów obcych
• występowanie elementów emocjonalnych i wartościujących;
• stosowanie słownictwa specjalistycznego w recenzjach i artykułach problemowych.